Słownik pojęć medycznych

Tłumaczymy pojęcia medyczne i wyjaśniamy czym są poszczególne składniki leków

Antocyjany

Antocyjany to naturalne barwniki roślinne nadające różnorodne barwy kwiatom i owocom. Ich barwa zależy od pH środowiska. Wiele doniesień wskazuje na przeciwnowotworowe działanie antocyjanów. Wydaje się, że takie działanie antocyjanów związane jest z ich właściwościami antyoksydacyjnymi.

Antyoksydanty

Antyoksydanty to substancje posiadające zdolność równoważenia szkodliwego działania procesów utleniających zachodzących w organizmie. Nazwa antyoksydant oznacza zarówno substancje odżywcze (np. witaminy, substancje mineralne), jak i enzymy (białka, które wspomagają reakcje chemiczne zachodzące w ludzkim ciele). Antyoksydanty pełnią znaczącą rolę w zapobieganiu niektórym przewlekłym chorobom, takim jak na przykład rak, choroby serca, udar mózgu, choroba Alzheimera lub zaćma.

Biopierwiastek

Pierwiastek, który wchodzi w skład organizmów żywych, jest niezbędny do budowy ich ciała oraz dla procesów przemiany materii, np. wodór, węgiel, azot, tlen; pierwiastek biofilny

Cewa nerwowa

Cewa nerwowa wykształca się w bardzo wczesnym okresie rozwoju zarodka: w 2.-4. tygodniu ciąży. Pierwotnie ma postać płytki, której brzegi stopniowo unoszą się i łączą ze sobą, tworząc rurkę. Następnie w trakcie rozwoju z cewy nerwowej powstają mózg i rdzeń kręgowy dziecka. Do powstania wad wrodzonych cewy nerwowej dochodzi, gdy zakłóceniu ulegnie proces jej "zamykania". Wtedy mózg i rdzeń kręgowy nie rozwijają się prawidłowo na skutek kontaktu z płynem owodniowym.

Cysty na jajnikach

Cysta (inna nazwa to torbiel) to otorbiona przestrzeń w organizmie wypełniona najczęściej płynem, rzadziej - substancją o półpłynnej lub litej konsystencji. Cysty nie są niczym niezwykłym w czasie ciąży. U wielu kobiet dochodzi do rozwoju cyst w okresie oczekiwania na dziecko, przy czym przypadłość ta stanowi zwykle powód do dodatkowych zmartwień dla ciężarnych. Nawet jeśli lekarz wykryje cystę, istnieje duża szansa na to, że zmiana ta nie wpłynie na ciążę. Niemal wszystkie cysty u ciężarnych to łagodne zmiany, które zaczynają się kurczyć i znikają jeszcze przed terminem porodu.

DNA

Kwas dezoksyrybonukleinowy - znajduje się w jądrze każdej żywej komórki. Stanowi materiał genetyczny, tzn. decyduje o rodzaju, postaci i nawykach naturalnych istoty żywej.

Endometrium

Endometrium, wyścielisko, błona śluzowa macicy ssaków wrażliwa na hormony steroidowe, w szczególności na estrogeny i gestageny, w związku z czym zmieniająca się wraz z cyklem miesięcznym.

Endometrioza

Endometrioza (gruczolistość macicy) – polega na występowaniu błony śluzowej (endometrium) poza jej naturalnym środowiskiem występowania, tj. jamą macicy. Choroba rozwija się powoli, dotyka najczęściej kobiet w wieku rozrodczym.

Fitosterole

Należą do substancji aktywnych zarówno pod względem biochemicznym, jak i farmakologicznym. Obniżają poziom „złego cholesterolu” poprzez hamowanie jego wchłaniania w jelitach.

Glukogen

Glukagon – jest hormonem polipeptydowym wydzielanym przez wyspy trzustkowe. Zwiększa stężenie glukozy we krwi, co jest działaniem antagonistycznym w stosunku do insuliny, która obniża poziom cukru we krwi. U zdrowego człowieka występuje równowaga między tymi dwoma hormonami.

Hiperandrogonemia

Jest to dolegliwość, która polega na nadmiernym wydzielaniu androgenów u kobiet. Charakteryzuje się to osłabieniem cech typowych dla dojrzałych miesiączkujących kobiet przy jednoczesnym pojawianiu się objawów maskulinizacji (cechy męskie) oraz zmian metabolicznych. Androgeny odpowiedzialne są głównie za rozwój męski cech płciowych oraz narządów rozrodczych.

Implantacja

Inaczej zagnieżdżenie – stanowi pierwszy etap rozwijającej się ciąży Kobiety polegający na ścisłym kontakcie blastocysty ze ścianą macicy. Polega on na wniknięciu blastocysty w głąb błony śluzowej macicy. Dochodzi do tego miedzy 8. a 12. dniem jego rozwoju. Całemu procesowi może towarzyszyć niewielkie krwawienie z jamy macicy.

Insulina

Anaboliczny hormon peptydowy o działaniu ogólnoustrojowym odgrywający zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów (także białek i tłuszczów).

Insulinooporność

Oznacza obniżoną wrażliwości organizmu na działanie insuliny - hormonu odpowiedzialnego za regulację poziomu cukru we krwi. Insulinooporność jest bardzo niebezpieczna, ponieważ może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2 lub innych chorób.

Kwas askorbinowy

Jest konieczny i przydatny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Dostarczamy go poprzez spożywanie odpowiednich produktów, bądź poprzez odpowiednią suplementację. Szczególnie, potrzebny jest dla kobiet w ciąży, podczas formowania płodu i rozwoju.

Konserwant

Związek chemiczny lub mieszanina związków, powodująca przedłużenie przydatności do spożycia produktów spożywczych i przemysłowych. Istnieje wiele zagrożeń z ich stosowania.

Kolagen

Główne białko tkanki łącznej. Ma ono bardzo wysoką odporność na rozciąganie i stanowi główny składnik ścięgien. Jest odpowiedzialny za elastyczność skóry. Ubytek kolagenu ze skóry powoduje powstawanie zmarszczek, w trakcie jej starzenia.

Luteina

Potoczne określenie progesteronu hormonu płciowego produkowanego przez ciałko żółte w jajniku i łożysko w trakcie ciąży. Za jego wytwarzanie odpowiadają również kora nadnerczy oraz ośrodkowy układ nerwowy.

Lutropina

Hormon wpływający na produkcję progesteronu u kobiet. Najwyższe jego stężenie we krwi jest w 12-13 dniu cyklu miesiączkowego, a 24 godziny po szczycie stężenia następuje owulacja. Po uwolnieniu komórki jajowej LH odpowiada za powstanie ciałka żółtego (luteinizacja), które jest odpowiedzialne za produkcję progesteronu, który przygotowuje macicę do przyjęcia zarodka.

Makroelementy

W przypadku człowieka makroelementami bywają nazywane pierwiastki, których zapotrzebowanie w diecie przekracza 100 mg na dobę. Niezbędne są one do prawidłowego rozwoju jego organizmu.
Do makroelementów należą:

• Wapń
• Chlor
• Magnez
• Fosfor
• Potas
• Sód

Medycyna holistyczna

Medycyna opierająca się na założeniu, że stan umysłu, ducha i ciała wzajemnie wpływają na siebie i że należy leczyć cały organizm, a nie tylko jego chorą część.

Mikroelementy

Pierwiastki, które występują w bardzo małych ilościach w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Zapotrzebowanie ludzi na ten pierwiastek wynosi poniżej 100 mg na dobę.
Do pierwiastków śladowych czyli mikroelementów należą:

• Żelazo
• Cynk
• Miedź
• Mangan
• Molibden
• Jod
• Fluor
• Chrom
• Selen

Pęcherzyk Graafa

Jest to pęcherzyk jajnikowy, który otacza komórkę jajową. Podczas cyklu płciowego za sprawą działania hormonów płciowych pęcherzyk rozwija się, a następnie pęka, uwalniając tym samym zawartą w środku komórkę. Moment ten nazywamy owulacją.

Profilaktyka

Profilaktyka zdrowotna – działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.

Progesteron

Żeński hormon płciowy, o budowie steroidowej, wytwarzany głównie przez komórki ciałka żółtego w fazie lutealnej i wczesnej ciąży, a podczas późniejszej ciąży przez łożysko. Jest jednym z najważniejszych hormonów wydzielanych przez jajniki.

Prolaktyna

Hormon produkowany w przysadce mózgowej, a nazwa prolaktyny związana jest z jej pierwszą poznaną rolą, czyli laktacją. Prolaktyna ma jednak szeroki zakres działania w organizmie człowieka, zaczynając od działania na układ rozrodczy, przez wpływ na nasz nastrój i zachowanie aż po regulację układu odpornościowego.

Równowaga hormonalna

Równowaga hormonalna – wpływ na hormony mają m.in. stres, dieta, aktywność fizyczna czy styl życia. Bez prawidłowej równowagi hormonalnej organizm nie funkcjonuje prawidłowo, co negatywnie wpływa na zdrowie oraz płodność.

Serotonina

Serotonina (czyli 5-hydroksytryptamina) – jest neuroprzekaźnikiem, który pełni szczególną rolę w regulacji funkcji ośrodkowego układu nerwowego. Wpływa na dobowy rytm organizmu, reguluje ciśnienie krwi oraz cykl miesiączkowy. Niedobór serotoniny prowadzi do spadku nastroju, skłonności do agresji, smutku oraz bezsenności.

Stres oksydacyjny

Stres tlenowy, obciążenie tlenowe to stan zakłóconej równowagi między wolnymi rodnikami (utleniaczami, reaktywnymi formami tlenu - RFT) a antyoksydantami (przeciwutleniaczami) w organizmie. Zarówno wolne rodniki, jak i antyoksydanty naturalnie występują w organizmie, gdyż są niezbędne do prawidłowego przebiegu wielu procesów życiowych. Dopóki zachodzi między nimi równowaga, organizm funkcjonuje prawidłowo. Jednak gdy dojdzie do wzrostu produkcji wolnych rodników lub spadku aktywności antyoksydantów, dochodzi do tzw. stresu antyoksydacyjnego.

Suplement diety

Produkt, którego zadaniem jest dostarczyć organizmowi produkty (np. witaminy, minerały, kwasy tłuszczowe), których organizmowi brakuje na skutek niedostatecznego ich występowania w diecie.

Synteza

Termin oznaczający tworzenie bardziej złożonego dzieła z prostszych elementów.

Wolne rodniki

Wolne rodniki są cząsteczkami organicznych związków (najczęściej tlenu) pozbawionych jednego elektronu. Są bardzo aktywne i przemieszczają się szybko po całym organizmie. Gdy napotykają na  zdrowe cząsteczki, wchodzą z nimi w reakcje i zabierają potrzebny im elektron. Powoduje to uszkodzenia białek, tłuszczów i kwasów nukleinowych zdrowych komórek, a także spustoszenie w naszych zasobach tlenowych. Wolne rodniki negatywnie wpływają na zdrowie i przyczyniają się do przedwczesnego starzenia się organizmu. Wiele badań dowodzi, że mogą wywoływać nowotwory, artretyzm, miażdżycę naczyń, a w konsekwencji udar lub zawał serca.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

Premenstrual Syndrome, PMS - to zespół subiektywnych i obiektywnych dolegliwości, które występują zawsze w drugiej fazie cyklu, ustępują w chwili rozpoczęcia miesiączki.

Zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) – jest schorzeniem, w skład którego wchodzą pozornie nie związane ze sobą zaburzenia, m.in.: brak owulacji, lub nieregularna miesiączka, nieuzasadnione tycie, nasilony trądzik, nadciśnienie, kłopoty z zajściem w ciążę, mikrotorbiele w jajnikach (widoczne na USG), nadmierne owłosienie na twarzy, udach, pośladkach i plecach oraz podwyższony poziom cukru we krwi.